Welkom bij Vogelwerkgroep ’t Hökske

een vereniging van vrijwilligers die zich inzet voor vogels
en hun leefomgeving in de regio Sevenum en Horst

De Stellers Zeearend (Haliaeetus pelagicus)

Onlangs ontsnapte een Stellers Zeearend uit een privé vogelcolectie in het midden-Limburgse Stramproy. Het was flinke paniek bij de eigenaar, zou hij hem ooit nog terug krijgen? De Stellers Zeearend is een enorme vogel en een van de grootste arenden ter wereld. Met zijn donkerbruine en witte verentooi en de enorme gele snavel is hij een imposante verschijning. Zijn vleugelspanwijdte is ruim 2,5 meter. Mannetje en vrouwtje zijn gelijk van kleur en tekening. Het vrouwtje is het grootste en heeft een lengte van een meter en kan wel 9 kg wegen. Mannetjes zijn 85 cm en wegen 5 a 6 kg. Het zijn prachtige vogels om te zien. De zorgen om de ontsnapte vogel waren groot, hij was in gevangenschap gekweekt en opgegroeid. En mede hierdoor heeft hij nooit zelf leren jagen en voedsel zoeken. De Stellers Zeearend heeft grote meren of rivieren nodig. Daarbij cirkelt hij rond boven het water om de vis te zoeken en daarna duikt hij plots naar beneden in de hoop de vis te vangen. De Stellers Zeearend eet voornamelijk zalm. Hij kijkt ook wel vanuit zijn uitkijkpost uit naar vissen en vangt ze door plotseling aan te vallen en in het water te duiken.

Na ongeveer een week te hebben rond gezworven rond zijn thuishonk is hij uiteindelijk toch weer bij de eigenaar terecht gekomen. De vogel was wel sterk vermagerd, wat een teken was dat hij in deze periode toch moeilijk aan voedsel heeft kunnen komen. Deze vogels zijn relatief zeldzaam en bewonen een klein gebied in het oosten van Azië, voornamelijk langs de kusten van Rusland, Japan en China. De totale populatie wordt geschat op 7500 en de meeste paartjes broeden op het Russische schiereiland Kamtsjatka. De belangrijkste oorzaken voor de afname van de populatie zijn de vernietiging van oude bossen en de jacht. Ook overbevissing, waardoor zijn voornaamste voedselbron verdwijnt kan een oorzaak zijn.

Zijn nest bouwt hij hoog in sterke bomen of op een rots. Het nest kan wel 1,5 meter hoog zijn met een diameter van 2,50 meter. Hierin legt het wijfje rond april-mei de eieren. Na een broedtijd van 40 tot 45 dagen komen de jongen uit. De pas uitgekomen jongen zijn grijs tot wit en krijgen pas later een bruin verenkleed. In veel gevallen overleeft in de vrije natuur slechts één jong uit het nest. Jonge vogels worden voornamelijk gevoerd met zalm, ze zitten ongeveer tien weken in het nest en leren dan vliegen. Stellers Zeearenden zijn na ongeveer 5 jaar geslachtsrijp, hun volledig volwassen verenkleed krijgen ze pas na 8 tot 10 jaar. Onder gunstige omstandigheden kunnen ze wel een leeftijd van 60 jaar bereiken.

Tot een volgende keer. Jos Wijnen

Foto@Jos Wijnen

Om onze kosten als vogelwerkgroep te ondersteunen doen wij mee met enkele sponsor acties. De supermarkt Plus in Horst munten spaar actie van 15 augustus t/m 15 november en de Rabo Support actie van 1 t/m 23 september. Met uw bijdrage ondersteund u ons werk.

Ook dit jaar doen wij weer mee met de Rabo ClubSupport.

 Steunt u ons ook?

Van 1 september tot en met 23 september kunt u als lid van de Rabobank weer op ons stemmen. Bent u nog geen lid, maar doet u wel zaken met de Rabobank? Dan is dit misschien het moment om u aan te melden als lid. Ga hiervoor naar:   https://www.rabobank.nl/particulieren
Na aanmelding kunt tijdens de boven genoemde periode uw stem uitbrengen op onze vereniging. Dit kunt u doen door in te loggen in de app of op Rabobank website en via ‘Zelf regelen’ en vervolgens ‘Mijn Lidmaatschap’ kunt u klikken op Rabo ClubSupport.

Met  een stem op ons en het geld bedrag wat wij dan van de Rabobank ontvangen kunnen wij meer doen voor de bekendheid en bescherming van vogels. Het kost u niks en de vogels hebben onze steun hard nodig.

Mag ik u al vast hartelijk danken voor uw stem en steun.

Met vriendelijke groet,
Hans-Peter Uebelgünn en John Raedts

Sponsoractie

Patronaat 13C 5961 TD Horst

Dit jaar organiseert de PLUS Horst wederom een grandioze sponsoractie. Deze sponsoractie zal van start gaan op maandag 25 augustus en loopt tot en met zaterdag 15 november 2025. De actie werkt met muntjes die je kunt doneren op je vereniging die je lief is. Buizen hiervoor staan in de winkel in Horst.  Op basis van het aantal ingezamelde muntjes wordt er €20.000 euro verdeeld. Bij elke 10 euro aan boodschappen krijg je 1 muntje.

Bedankt alvast namens de vogelwerkgroep ’t Hökske en in het bijzonder de vogels die hiervan profiteren.

De zintuigen van onze vogels.

Vogels vertrouwen voor informatie over hun omgeving sterk op hun gezichtsvermogen. Ze kunnen goed zien en zijn in staat bewegingen in hun nabijheid die kunnen wijzen op het naderen van een roofdier op te merken, zodat ze weg kunnen vliegen. Uit recent onderzoek blijkt ook dat vogels het vermogen hebben om ultraviolet licht te kunnen waarnemen. Dit betekent dat een vogel die voor ons zwart lijkt, voor een lid van dezelfde vogelsoort allerlei kleuren kan hebben. Een scherpe blik biedt ook voordelen bij het lokaliseren van prooien, bijvoorbeeld in het geval van gieren. Zij zweven lange tijd in de lucht op zoek naar een karkas op de grond dat hen van voedsel kan voorzien.

De Rüppelsgier (foto) behoort tot de groep vogels die kan ruiken. Dit reukvermogen helpt hen ook bij het vinden van voedsel. Het verklaart ook waarom er in rap tempo meerdere vogels verschijnen als een vogel een karkas heeft gevonden.

Voor sommige vogels is het gehoor heel belangrijk, vooral bij bijvoorbeeld uilen die in het donker jagen. Zij kunnen ultrasone geluidsgolven horen waardoor ze de roep van knaagdieren, zoals muizen, kunnen waarnemen die wij niet kunnen horen. Voordat de uil toeslaat, draait hij zijn kop rustig heen en weer om zo de herkomst van het geluid te kunnen vaststellen en blijft hij stil zitten om zich zelf niet te verraden. De asymmetrische gehooringangen van een Lapland uil stellen hem in staat om de afstand van een muis onder een dikke laag sneeuw te lokaliseren. Hij hoeft er alleen maar naar toe te vliegen en de maaltijd kan beginnen.

De smaak heeft bij vogels niet zoveel te betekenen. Het voedsel wordt in de meeste gevallen zomaar doorgeslikt. Zaad etende vogels maken wel verschil tussen de verschillende soorten zaden. Dit zou er op kunnen duiden dat ze sommige zaden toch lekkerder vinden dan de andere.

Ook het evenwicht is een belangrijke factor. De reflexen welke in verband staan met de handhaving van het evenwicht spelen bij vogels, speciaal bij het vliegen een belangrijke rol.

Dat veel watervogels fijngevoelige snavels hebben was misschien wel bekend. Met zijn tastreceptoren kan een wilde eend in een donkere moddersloot foutloos onderscheid maken tussen steentjes en slakjes. De fijngevoeligheid van veel vogels blijkt ook tijdens het elkaar ‘kroezelen’ zachtjes achter de kop strelen met de snavel. Dit gedrag is niet alleen goed om elkaar van luizen te ontdoen maar is ook goed voor het onderlinge contact.

Vogels moeten soms grote afstanden afleggen om voedsel voor hun jongen te vinden en toch weten ze feilloos hun nest terug te vinden. Dat dit richtinggevoel te maken heeft met de gevoeligheid voor het aardse magnetisme werd al langer vermoed. Pas in de jaren tachtig is het ‘zien’ van het magnetisch veld door vogels vast komen te staan. Uit proeven is gebleken dat de ogen daartoe in staat zijn. Om te weten, welke kant moet ik op, kunnen vogels zich ook oriënteren op de zon en op de sterren.

En wij mensen maar prutsen met ingewikkelde kaarten en tomtom, de vogels hebben dit allemaal niet en vinden toch feilloos hun weg.

Dit was het weer voor deze keer, Jos Wijnen.

RüppelsgierFoto@Jos Wijnen

Hoe bijvoorbeeld Merels wormen kunnen horen.

Dat onze vogels horen weten we allemaal, maar hoe ze horen verschilt toch wel met hoe wij horen. Dat horen voor vogels zeer belangrijk is, is duidelijk. Bij het vinden van een partner die voor ze zingt bij de vrouwtjes. Mannetjes weten daardoor ook waar rivalen zitten. Ook voor het horen van alarmkreten is het noodzakelijk en niet te vergeten het lokaliseren van hun eigen jongen. We hebben allemaal wel eens op tv gezien hoe pinguïns op Antarctica uit duizenden jongen hun eigen jong herkennen. Dat ze van ons en zoogdieren verschillen blijkt al uit het uiterlijk, ze hebben onder andere geen oorschelpen. Dat zou te veel verstoring geven bij het vliegen omdat dan de stroomlijn is onderbroken. Nee zij hebben gaatjes in de kop in het verlengde van de snavel. Deze zijn bedekt met  fijne veertjes. Deze veertjes laten geluid door. Ze kunnen ze oprichten zodat het geluid er beter doorgaat.

Het vogeloor bestaat overigens net als bij de mens uit drie delen. Het buitenoor, geen schelp maar veertjes, het middenoor met trommelvlies, met slechts één gehoorbeentje. Mensen hebben er drie. Het binnenoor met het met vocht gevulde slakkenhuis.

Vogels hebben echter een groot voordeel op mensen. Mensen kunnen bij harde geluiden in disco of op het werk doof worden. Dat is onherstelbaar. Gehoorapparaten kunnen wel wat helpen. Deze versterken voornamelijk, maar wat weg is blijft weg. Vogels hebben fijne haartjes deze haarcellen trillen door de geluidsgolven en deze gaan via de gehoorzenuw naar de hersenen. Door de geluidsgolven raken de haarcellen ook beschadigd, maar deze worden regelmatig vernieuwd waardoor een vogel daardoor niet doof wordt. Grote vogels hebben een relatief groot slakkenhuis en zijn vooral gevoelig voor lage tonen. Kleine vogels daarentegen hebben een klein slakkenhuis en zijn vooral ingesteld op hoge tonen.

Vogels hebben dikwijls een zeer scherp gehoor. Lijsters en Merels zie je bij het foerageren dikwijls de kop schuin houden, ze horen daarmee de wormen in de grond en hebben tevens een oog vrij om predatoren in de lucht in de gaten te houden. Uilen zijn een speciaal geval deze jagen dikwijls in het donker, ze kunnen dan meestal nog wel zien, maar in het pikkedonker zijn ze vooral afhankelijk van het gehoor. Het brede gezicht van de uil werkt daarbij als een soort schotelantenne. Deze zorgt voor versterking, en veren zorgen voor geleiding van het geluid naar de ooropening. De ooropeningen zijn ook veel groter soms wel enkele centimeters, deze kunnen ze met huidflappen en speciale oorveren afsluiten. Daarbij zijn deze openingen asymmetrisch geplaatst. Bij een uilenschedel kun je duidelijk zien dat een ooropening veel lager zit dan de andere. Daardoor kunnen ze niet alleen de richting maar ook de afstand bepalen. Het geluid dat de uilen zelf maken met vliegen is extreem weinig en door de speciale verenstructuur van uilen wordt geluid boven de 1,6 kHz gedempt. Aangezien dit ongeveer de grens is waarboven muizen kunnen horen, hoort de muis een uil niet aan komen vliegen terwijl de uil een rondlopende muis wel kan horen zodat uilen bij het vangen van muizen dikwijls zeer succesvol zijn.

Alarm kreten van vogels klinken voor ons allemaal hetzelfde. Toch is deze voor elke vogel waarvoor ze alarm slaan anders. Voor bijvoorbeeld een Sperwer, horen alle vogels dat die alarmkreet bedoeld is voor een Sperwer, behalve de Sperwer zelf. Voor een waarschuwing voor een uil is dat hetzelfde. Het horen van vogels verschilt dus nog al wat met ons gehoor.

Tot een volgende keer Toon Selten.